Lac Matshi, Kongo, juli/aug. 2017

Beste vrienden,

De reis van Kikwit naar Mukedi verliep traag, totdat we aan de tweede helft van de rit kwamen, waar een Egyptische aannemer de weg aanlegt en daar voor bijna de helft al mee klaar is. Mukedi ligt op 240 kilometer ten zuidwesten van Kikwit, 750 kilometer ten zuiden van Kinshasa, de hoofdstad van de zgn. Dem. Rep. Kongo. ’t Is maar een naam van deze dictatuur, anders moest je het een leugen noemen. Zo gaat dat toch in het leven? Je hebt Victors die losers zijn, Leo’s als bangerikken en ongelovige Maria’s. En je hebt ook een Kongo, alsof daar iets democratisch te vinden zou zijn… De eerste helft van de weg is door Italianen aangelegd. In het begin is het een weg met gaten, verderop krijg je 80 km. lang alleen maar gaten, soms hele diepe waar je de auto niet meer uit zou krijgen als je er in zou rijden.

  Zo reisden de musici en zangers van ons team, 14 personen

De omgeving zou ik (behalve de eerste 40 km.) willen omschrijven als een tropische toendra. Het zijn eindeloze grasvlakten met hier en daar een struik. Vroeger waren hier bossen. Maar de mensen branden het veldje waar ze maniok willen verbouwen zwart, zodat ze twee jaar lang dat stukje grond kunnen benutten. Maar het vuur stopt niet aan het eind van hun veldje. Enorme prairiebranden ontstaan er op het einde van de droge tijd, die soms wel 250 vierkante kilometer plat branden en huizen, palmbomen en bananenplantages zwartgeblakerd achterlaten, (zelfs gestrande vrachtwagens) niet zelden met doden als gevolg…

   De prairie van de Kwilu; zie je de brand?

Een prairiebrand, zo gaat het ook met ons zendingswerk. Honderden, zelfs duizenden worden meegesleurd in een groots enthousiasme, in een voor Europeanen onvoorstelbare vurigheid. Alleen vernietigen wij niets en niemand. Wij brengen een soort gezondheids-epidemie.

  winkeltje langs de weg

Die prairies of tropische toendra’s zijn vrijwel ongebruikt. Soms zie je 15 km. lang geen enkele bewoning. Zouden ze niet ideaal zijn voor boerderijen met groot vee? Nergens in dit land is verse melk te verkrijgen, al is er veel vraag naar. Geen kaas, geen yoghurt, geen karnemelk. Wat zou je met een paar honderd koeien niet enorm veel goeds kunnen doen, terwijl het project economisch rendabel is. Maar wie durft te investeren in het door en door corrupte Kongo?

  Prairiebrand bij Mukedi, die ook ons logeeradres bedreigde

Hier vinden wij de Pende-bevolking, een stam die een aan het Kikongo verwante taal spreekt maar die ook enige verwantschap vertoont met de Luba’s uit de aangrenzende Kasaï. Je vindt hen in het zuiden van de Kwilu-provincie, met als grote bevolkingscentra: Mukedi, Kilembe en Gungu. Wonderlijk genoeg traceren de Pende hun afkomst terug tot op Israël. Die overtuiging was er al van voor de komst van de zending, las ik in een artikel van ds. Exode, de doopsgezinde voorganger van Lac Matshi (op de uiterste zuidgrens van het woongebied van de Pende, vermengd met de Lele-stam).

Armoede. Je wordt er ziek van. Uitzichtloos. “Je laat me toch niet doodgaan?” vraagt de ene oude weduwe na de andere, of anderen: “Mijn kinderen willen naar school,” of: “Ik heb al een week nauwelijks gegeten…” Ik betrapte me erop dat ik mensen ging mijden. Ik kon er slecht tegen. Een enkeling kun je helpen, een beetje althans, maar wie kan duizenden armen helpen? De autoriteiten doen niets voor de bevolking. Het merendeel is er alleen maar om te stelen en zichzelf te verrijken. Wee degene die daar iets van durft te zeggen. Zijn einde is nabij. Ik werk met twee mannen die in de mensenrechtenbeweging meedoen. Eén heeft wekelijkse radio-uitzendingen over humanitaire problemen. Die kerels hebben verhalen… Om rode oortjes van te krijgen

We komen samen voor een pastorale cursus in de centrale doopsgezinde kerk, de grootste kerk hier. Een prachtig gebouw, bezig tot een ruïne te vervallen, gebouwd eind jaren ’50 in de vorm van de oude Europese Gotische kerken, met bogen-galerijen en pilaren. Prachtig.

  Luswa met vertaler in de doopsgez. kerk van Mukedi

O, en dan de ontvangst. Hinkend met een zeer been moest ik 2 km. lopen, naast de politiecommandant aan de ene kant en de voorzitter van het predikantencomité aan de andere. Vóór me liep een fanfare, bestaande uit trommels en uit pvc-buizen gemaakte blokfluiten. De menigte van 1000 man deinde, danste, zong en legde kleding op de weg waarover ik moest lopen. Ze zwaaiden met palmtakken, alsof het om de intocht in Jeruzalem ging. Ik voelde me vereerd en bedeesd tegelijkertijd. Ik houd niet van zoveel belangstelling, maar tegelijk zag ik de blijdschap van de mensen. De eerste blanke in de kerken van Mukedi in 45 jaar… Ze zagen er een bewijs van nieuwe hoop in. God was hen niet vergeten.

  opgewacht door een enthousiaste meute...

De hitte. Ik was nog wat wankel en een beetje ziek vanwege een grote wond op mijn rechter onderbeen, meegenomen vanuit Ivoorkust. Dat was geen goede combinatie met de hitte. Maar ik doceerde en preekte tijdens de grote samenkomsten (2000 á 3000 bezoekers, drie avonden lang). Ik ben echt zo’n geval als Kortjakje. “Altijd is Kortjakje ziek, midden in de week, maar zondags niet. Zondags gaat ze naar de kerk, met een boek vol zilverwerk…” Ken je dat liedje?

  onze 'open lucht kerk' in Mukedi

Dat is dan het begin van mijn reis naar en van Lac Matshi. Een zware, bijna onmogelijke reis. Dit stukje speelde zich af van 25 t/m 28 juli 2017. Telefoon? Werkte hier niet. Indernet? Nog nooit van gehoord zelfs. Wereldnieuws? Wat is dat nu weer? Dat is Mukedi (10.000 inwoners). Aardige mensen, bijzonder aardig zelfs. Maar als de grote weg tussen Kikwit en Tshikapa er niet langs liep, zouden ze zelfs niet weten dat de rest van de wereld ook nog bestaat.

Dat was een beginnetje. Rest volgt, D.V. Ik zal zien waar en wanneer ik in de komende dagen het internet op kan. Af en toe misschien.

Groet,

Vrede,

Bram Krol